บริบทของเมืองเก่าน่าน
บริบทของเมืองเก่าน่าน
บริบทของเมืองเก่าน่าน
เมื่อพิจารณาบริเวณพื้นที่เมืองเก่าน่าน ตามองค์ประกอบของทฤษฎีจินตภาพของเมือง (Image of the city) โดย Kelvin Lynch (1960) ได้แก่ เส้นทาง ที่รวมกิจกรรม ขอบเขต ย่าน และจุดหมายตา สามารถอธิบายได้ดังนี้
- เส้นทาง (Path)
เส้นทางหลักที่สำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 ซึ่งเป็นถนนเข้าสู่อำเภอเมืองน่าน ที่มาจากแพร่ ผ่านเข้าสู่อำเภอเวียงสาสู่ตัวเมือง ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1091 ที่เริ่มจากถนนสุริยพงษ์ไปอำเภอบ้านหลวง สามารถเชื่อมต่อไปยังจังหวัดพะเยา ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1080 ที่เชื่อมต่อเข้าสู่ถนนมหายศ ถนนสายนี้เป็นเส้นทางที่เชื่อมต่อไปยังพื้นที่น่านส่วนบน ถนนสุมนเทวราชเป็นถนนแนวแกนเหนือ – ใต้ ของเมือง เป็นถนนที่มีความสำคัญที่ตัดผ่านย่านพาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยหนาแน่น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1168 ที่เชื่อมต่อกับถนนมหาวงศ์เป็นถนนแนวแกนตะวันตก – ตะวันออกที่เชื่อมโยงไปวัดพระธาตุแช่แห้งไปสู่พื้นที่จังหวัดน่านส่วนตะวันออก
- ที่รวมกิจกรรม (Node)
พื้นที่เมืองน่านมีที่รวมกิจกรรมหลัก ได้แก่ พื้นที่บริเวณถนนสุมนเทวราช ระหว่างโรงแรมเทวราชกับวัดหัวเวียงใต้ ตลาดตั้งตรงจิตนุสรณ์และตลาดกรมธนารักษ์ พื้นที่โล่งใต้สะพานพัฒนาภาคเหนือ ริมน้ำน่าน เป็นพื้นที่โล่งนันทนาการที่รองรับกิจกรรมพักผ่อนของชาวเมืองในชีวิตประจำวันและในวิถีชีวิตวัฒนธรรมประจำปี สถานีขนส่งใหม่บริเวณถนนเจ้าฟ้ามีพื้นที่รวมกิจกรรมหลักที่สำคัญ ได้แก่ ใจเมือง และข่วงเมือง บริเวณถนนสุริยพงษ์ตัดกับถนนผากองอันเป็นที่ตั้งของหอคำในอดีต ปัจจุบันคือ พื้นที่ที่ประกอบด้วยที่ทำการพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติน่าน วัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร วัดภูมินทร์ และวัดหัวข่วง
พื้นที่รวมกิจกรรมรองได้แก่ ถนนผากองติดกับวัดสวนตาล โดยพื้นที่สองฟากถนนรองรับกิจกรรมชาวเมืองตอนค่ำไปจนถึงกลางคืนเป็นที่ตั้งตลาดโต้รุ่ง
- ที่รวมกิจกรรม (Node)
ขอบเขตหลักของเมืองน่านที่สำคัญ ได้แก่ แม่น้ำน่านที่แบ่งตัวเมืองน่านออกเป็นสองฝากได้แก่ ตัวเมืองน่านฝั่งตะวันตก ที่มีความหลากหลายซับซ้อนในการใช้ประโยชน์ที่ดินและศูนย์รวมกิจกรรม และตัวเมืองน่านฝั่งตะวันออกอันเป็นพื้นที่เกษตรกรรมและที่ตั้งวัดพระธาตุแช่แห้ง
ขอบเขตระดับรอง คือ แนวคูน้ำและกำแพงเมืองเก่า ที่ยังคงหลงเหลือปรากฏหลักฐานตั้งแต่บริเวณหัวถนนอนันตวรฤทธิเดช และที่ถูกชาวบ้านเข้าตั้งถิ่นฐานทับซ้อนบนกำแพงเก่าด้านถนนรอบเมืองด้านทิศใต้ และแนวคูคลองเปรมประชาราษฎร์
- ย่าน (Districts)
ย่านที่สำคัญหลักๆ แบ่งประเภทได้ดังนี้
- ย่านอนุรักษ์เพื่อส่งเสริมเอกลักษณ์ศิลปวัฒนธรรมได้แก่ บริเวณใจกลางเมืองน่าน และวัดพระธาตุแช่แห้ง
- ย่านพาณิชยกรรมและที่พักอาศัยหนาแน่นปานกลาง และหนาแน่นสูง อยู่บริเวณสองฝากของถนนอนันตวรฤทธิเดชและถนนสุมนเทวราช
- ย่านราชการ ได้แก่ บริเวณศูนย์ราชการกลางเมืองและด้านทิศเหนือ ได้แก่ ค่ายสุริยพงษ์ โรงพยาบาลน่าน และสนามบิน
- ย่านพื้นที่เกษตรกรรม ได้แก่ บริเวณทุ่งนาฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน และพระธาตุแช่แห้ง
- จุดหมายตา (Landmark)
จุดหมายตาหลักระยะไกลของเมืองน่าน ได้แก่ พระธาตุแช่แห้ง ตั้งอยู่ฟากตะวันออกเฉียงใต้ของเมือง และพระธาตุเขาน้อย ตั้งอยู่บนภูเขาด้านทิศตะวันตกของเมือง โดยมีแนวแกนตะวันออก – ตะวันตกที่เชื่อมโยงกัน จุดหมายตาระยะใกล้ ได้แก่ พระธาตุช้างค้ำ วิหารวัดภูมินทร์ พื้นที่โล่งพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติจังหวัดน่าน เจดีย์วัดสวนตาล และปล่องเมรุเผาศพวัดท่าล้อฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน
พื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม “ใจเมืองน่าน”
- ชุมชนและเมืองโบราณในเขตเมืองน่าน
จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีจะเห็นได้ว่า เมืองน่านเป็นชุมชนและเมืองโบราณที่มีอายุเก่าแก่เมืองหนึ่งในดินแดนล้านนาตะวันออก โดยที่ตั้งของตัวจังหวัดปัจจุบันตั้งซ้อนทับบนตัวเมืองโบราณเดิม มีการย้ายถิ่นฐานและสร้างเมืองใหม่อยู่หลายครั้ง เนื่องมาจากการปรับที่ตั้งให้เข้ากับสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ และปัจจัยอื่น ๆ เช่น ความต้องการเชื่อมต่อกับเมืองและอาณาจักรใกล้เคียง และความจำเป็นในการขยายเมืองเนื่องจากจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น ซึ่งการย้ายถิ่นฐานแต่ละครั้งล้วนก่อให้เกิดชุมชนหรือเมืองอันเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ
การสร้างเวียงพระธาตุแช่แห้งมีช่วงเวลาอยู่แค่เพียงสมัยสุโขทัยหรือช่วงเวลาใกล้เคียง และเมืองน่านกับเวียงดงพระเนตรก็ถูกสร้างตามมาในภายหลังตามลำดับ แต่หากเมื่อพิจารณาจากรูปแบบกลับพบข้อสังเกตว่า กำแพงเมือง – คูเมือง ที่เป็นรูปแบบเส้นตรงมุมเหลี่ยมแต่กลับมีรูปแบบในลักษณะ “เมืองป้อมภูเขา” หรือแม้แต่ “เมืองน่าน” ก็มีกำแพงเมืองแบบ “พัฒนาการเมืองป้อมภูเขา” ซึ่งเป็นรูปแบบในทางเดียวกันกับเมืองโบราณอื่น ๆ ที่พบในเขตล้านนา เช่น แม่สาย และเมืองอื่น ๆ อันมีตำนานเก่าแก่โยงไปถึงเวียงพางคำ ซึ่งมีอายุยาวนานกว่าสมัยสุโขทัยอาจมีความเป็นไปได้ที่การตั้งถิ่นฐานในน่านจะมีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่าการสร้างบ้านแปงเมืองในสมัยสุโขทัยตอนต้น หลักฐานทางประวัติศาสตร์ต่าง ๆ ตั้งแต่สมัยสุโขทัย ล้านนา รัตนโกสินทร์ เช่น แนวกำแพง คูเมือง ก็ยังคงปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งโดยสรุปสามารถแบ่งเมืองเก่าในเขตเมืองน่านได้เป็น 3 เมือง ได้แก่ เวียงพระธาตุแช่แห้ง เมืองน่าน และเวียงดงพระเนตร
- ประวัติเมืองโบราณ “เมืองน่าน”
ในปี พ.ศ.2360 เมืองน่านเกิดอุทกภัย เจ้าสุมนเทวราชได้ย้ายเมืองไปตั้งขึ้นใหม่ ณ บริเวณดงเพนียดช้างทางตอนเหนือ เรียกว่า “เมืองเวียงเหนือ” จนถึง พ.ศ.2398 เจ้าอนันตวรฤทธิเดชฯ จึงกลับมาบูรณปฏิสังขรณ์เมืองน่านอีกครั้ง โดยสร้างกำแพงเมือง และประตูเมืองเป็นอิฐถือปูน ซ้อนทับบนแนวกำแพงเดิม สูงจากพื้นดิน 2 วา มีเชิงเทินกว้าง 3 ศอก ประกอบด้วยใบเสมาตั้งอยู่บนเชิงเทิน ซุ้มประตูและป้อมเป็นทรงเรือนยอด ที่มุมกำแพงก่อป้อมไว้ทั้ง 4 แห่ง มีปืนใหญ่ประจำป้อม ป้อมละ 4 กระบอก มีประตูทั้ง 8 ประตู และกำหนดให้พระธาตุช้างค้ำเป็นศูนย์กลางเมืองและชุมชน
แม้กำแพงเมือง-คูเมือง จะเหลือให้เห็นได้เป็นส่วนๆ ไม่สมบูรณ์ทั้งเมือง เหลือเพียงแนวกำแพงเมืองด้านทิศเหนือเป็นบางส่วน แต่จากหลักฐานภาพถ่ายทางอากาศเมื่อ 50 ปีที่ผ่านมา ประกอบกับความทรงจำของผู้คนในท้องถิ่น ช่วยให้สามารถกำหนดขอบเขตกำแพงเมือง-คูเมืองได้ โดยไม่จำเป็นต้องขุดสำรวจทางโบราณคดี สรุปได้ว่า แนวกำแพงเมืองคูเมืองน่าน ล้อมรอบเนินทับถมตะกอนฝั่งแม่น้ำน่าน บริเวณที่เป็น 2 วงเชื่อมต่อกัน ภายหลังแม่น้ำน่านได้กัดเซาะคูเมืองกำแพงเมือง ทำให้กำแพงเมือง-คูเมืองขาดหายไปและเปลี่ยนแปลงแตกต่างไปจากเมื่อเริ่มต้นสร้างเมือง โดยแม่น้ำน่านเก่าได้กลายเป็นถนนสุมนเทวราชในปัจจุบัน
- ขอบเขตพื้นที่ “เมืองน่าน”
เดิมจังหวัดน่านได้กำหนดขอบเขตเมืองประวัติศาสตร์น่านชั้นในตามประกาศจังหวัดน่าน (หัวแหวนเมืองน่าน) ลงวันที่ 13 มกราคม พ.ศ.2546 ต่อมามติที่ประชุมสัมมนา จากโครงการศึกษาและจัดทำแผนแม่บทและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาบริเวณเมืองเก่าน่าน เห็นชอบให้เปลี่ยนคำว่า “หัวแหวนเมืองน่าน” เป็น “ใจเมืองน่าน” และกำหนดขอบเขตตามแผนผัง ครอบคุลมสถานที่สำคัญประกอบด้วย
ข่วงเมืองน่าน คุ้มเจ้าราชบุตร ศาลากลางหลังเก่า วัดกู่คำ วัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร วัดหัวข่วง วัดภูมินทร์ วัดมิ่งเมือง วัดไผ่เหลือง ศาลจังหวัดหลังเก่า พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติน่าน โรงเรียนราชานุบาล
- คุณค่าความสำคัญของ “เมืองเก่าน่าน”
ใจเมืองน่าน เป็นพื้นที่ที่อยู่ในเขตเทศบาลเมืองน่าน อำเภอเมือง จังหวัดน่าน เป็นชุมชนศูนย์กลางลำดับที่ 1 ตามผังโครงสร้าง มีบทบาทเป็นเมืองศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ สังคม การปกครอง และการศึกษาของจังหวัด ตลอดจนเป็นแหล่งรวบรวมและซื้อขายผลผลิตทางการเกษตร การท่องเที่ยวภายในจังหวัดน่าน ที่เชื่อมโยงกับจังหวัดแพร่ พะเยา และเชียงราย นอกจากนี้พื้นที่เมืองเก่าน่าน เป็นพื้นที่ที่ตั้งอยู่ในเขตผังเมืองรวมเมืองน่าน ตามประกาศผังเมืองรวมน่าน ฉบับที่ 445 (พ.ศ.2543) ดังนั้นสภาพเศรษฐกิจของพื้นที่ดังกล่าวจึงมีลักษณะที่สอดคล้องกับเศรษฐกิจของพื้นที่ผังเมืองรวม และจังหวัดน่าน
ขอบเขตพื้นที่ “เมืองน่าน” เป็นสัญลักษณ์ของอดีตที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกับประวัติศาสตร์อันยาวนานของจังหวัดน่านมาจนถึงปัจจุบัน เป็นพื้นที่ที่แสดงให้เห็นเค้าโครงของชุมชนเมืองในอดีตต่อเนื่องกันมา โดยใจเมืองน่านยาวนานถึง 637 ปี ดังนั้น จึงเป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าในการอนุรักษ์และพัฒนาหลายด้าน ได้แก่
- คุณค่าทางวัฒนธรรม (Cultural Value) สามารถเห็นได้จากเอกลักษณ์ของพื้นที่ทั้งริมสองฝั่งแม่น้ำน่าน ซึ่งประกอบด้วยสถานที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมเป็นจำนวนมาก เช่น คุ้มเจ้า วัด ย่านการค้า ชุมชนที่พักอาศัยเก่าแก่
- คุณค่าทางเศรษฐกิจ (Value Added) บริเวณใจเมืองน่านและพื้นที่โยรอบ เป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพสูงในการส่งเสริมคุณค่าเศรษฐกิจให้กับชุมชน ด้วยการส่งเสริมให้เป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของเมืองน่าน และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและเชิงอนุรักษ์ สนับสนุนการจัดภูมิทัศน์เมืองในพื้นที่ประวัติศาสตร์ จัดระบบคมนาคมให้เหมาะสม สนับสนุนให้มีถนนคนเดินในลักาณะที่เป็นถนนค้าขาย กิจกรรมเหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่ทำให้เมืองมีบทบาทในด้านเศรษฐกิจพิ่มมากขึ้น ผลที่ได้จากการจัดการท่องเที่ยว ๆได้แก่ การค้าขายสินค้าพื้นบ้าน ผลผลิตจากสนวนผลไม้ ผลผลิตจากอุตสาหกรรมในครัวเรือนและอุตสาหกรรมขนาดย่อย ซึ่งมีผลทำให้เศรษฐกิจชุมชนเข้มแข็ง เกิดการจ้างงานเป็นการกระจายรายได้สู่ท้องถิ่น ทำให้คุณภาพชีวิตของคนในท้องถิ่นดีขึ้น
- คุณค่าด้านการใช้งาน (Functional Value) แม้ว่าบางส่วนของโบราณสถาน ศาสนสถานดั้งเดิม ชุมชนเดิมในอดีต หรือสาธารณูปโภคดั้งเดิม ได้เสื่อมลงตามกาลเวลาที่ยาวนาน เนื่องจากบริบททางเศรษฐกิจ สังคม และบริบทของเมืองน่านที่เปลี่ยนแปลงไป แต่การบูรณะปรับปรุงให้นำมาใช้ใหม่ หรือการปรับเปลี่ยนประโยชน์การใช้สอยให้เข้ากับยุคสมัย นับเป็นหนทางหนึ่งในการอนุรักษ์แหล่งมรดกทางวัฒนธรรม และยังคงตอบสนองประโยชน์ใช้สอบร่วมสมัยได้ในเวลาเดียวกัน เช่น การจัดระเบียบถนนสายนประวัติศาสตร์เป็นแหล่งท่องเที่ยวถนนคนเดิน เป็นต้น
- คุณค่าด้านการศึกษา (Educational Value) นอกจากจะเป็นแหล่งที่มีศักยภาพสูงด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์แล้ว ยังถือได้ว่ามีจุดแข็งในการที่จะพัฒนาเป็นแหล่งความรู้เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการอนุรักษ์และสืบสานวัฒนธรรมโดยไม่จำเป็นจะต้องละทิ้งการพัฒนาเพื่อรองรับการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป โดยการสร้างจุดขายให้บริเวณใจเมืองน่านและพื้นที่โดยรอบ ให้เป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต (Living Museum) โดยการพัฒนาและส่งเสริมบางส่วนของพื้นที่ประวัติศาสตร์ในด้านการสื่อความหมายด้านประวัติศาสตร์ให้ผสมกลมกลืนไปกับบริเวณต่อเนื่องที่ยังมีคนใช้ชีวิตอยู่ในปัจจุบัน
- คุณค่าด้านสังคม (Social Value) ในความเป็นมรดกที่มีคุณค่าของจังหวัดและประเทศนั้น ความเกี่ยวเนื่องของกิจกรรมประเพณีทางสังคมถูกนำมาเชื่อมโยงกับการใช้สอยในยุคปัจจุบัน พื้นที่บริเวณใจเมืองน่าน ยังถือเป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม ศิลปกรรม ประเภทต่าง ๆ ผู้คนที่อยู่ในชุมชนยังคงใช้สอยอย่างต่อเนื่องในการทำกิจกรรมทางประเพณี ทางสังคมต่าง ๆ ตลอดจนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการช่วยกันดูแลรักษาและใช้สอยให้สมกับคุณค่าที่บรรพบุรุษได้ใช้ภูมิปัญญาสร้างมาเชื่อมโยงปัจจุบันกับอดีตได้อย่างต่อเนื่องและผสมกลมกลืน
- แผนและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน
การศึกษาแผนและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน จะทำให้ทราบถึงมาตรการ แนวทางของแผนการพัฒนา เพื่อนำมาเป็นเครือข่ายสนับสนุนการฟื้นฟูย่านชุมชนหัวเวียงใต้ โดยมีแผนพัฒนาด้านกายภาพ ดังนี้
5.1 ระดับเมือง
5.1.1 การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- ใช้ระบบการจัดทำผังเมืองรวมเป็นเครื่องมือหนึ่งในการอนุรักษ์ และพัฒนาเมืองเก่าน่าน เพื่อปกป้องคุ้มครองกลุ่มโบราณสถาน
- ส่งเสริมและจูงใจให้เกิดการรักษาสภาพแวดล้อมของเมืองน่านที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้ รวมถึงรักษาความเป็นเอกลักษณ์ของเมืองน่าน
- ส่งเสริม จูงใจ หรือผลักดันเกิดการพัฒนาด้านต่าง ๆ ในอนาคต
5.1.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- ลดผลกระทบจากการก่อสร้างเส้นทางเชื่อมอำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่-อำเภอเฉลิมชัย จังหวัดน่าน
- ลดปัญหาและความคับคั่งของการจราจรภายในเขตเมืองเก่า
- จัดระบบโครงข่ายการคมนาคมและขนส่งให้เหมาะสมกับการอนุรักษ์เมือง
5.1.3 การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- รักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมของแม่น้ำน่านและลำน้ำสาขา
- รักษาและเพิ่มพื้นที่โล่งสีเขียวตามแนวถนนสายประธานเมืองน่าน
- รักษาและเพิ่มพื้นที่โล่งสีเขียวตามแนวถนนสายสำคัญในเขตเมือง
- ควบคุมสภาพแวดล้อมบริเวณโดยรอบวัดที่ได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน
5.2 ระดับพื้นที่ (เขตพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมใจเมืองน่าน)
5.2.1 การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- ปกป้องคุ้มครองกลุ่มโบราณสถานและพื้นที่ว่างที่สำคัญในพื้นที่ใจเมืองน่าน
- อนุรักษ์และฟื้นฟูแนวกำแพงเมือง คูเมืองน่านให้ปรากฏต่อเนื่องโดยตลอด
- รักษาสภาพแวดล้อมภายในเขตพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมใจเมืองน่าน
- ลดความแออัดโดยสนับสนุนการดำเนินโครงการย้ายศูนย์ราชการและเรือนจำกลางจังหวัดน่าน
5.2.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน
- ลดปัญหาความคับคั่งของปริมาณการจราจรในเขตพื้นที่ใจเมืองน่าน
- ซึ่งส่งผลให้เกิดการทำลายบรรยากาศของเมืองเก่า
5.2.3 การควบคุมอาคาร
- ใช้มาตรการควบคุมอาคารเป็นเครื่องมือในการควบคุมสภาพแวดล้อมภายในพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมใจเมืองน่าน เพื่อให้เป็นเมืองน่าอยู่ของชาวน่านและเป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์ทางด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี ศิลปกรรม และวัฒนธรรมล้านนา
- ขึ้นทะเบียนแนวขอบเขตที่ดิน กำแพงเมือง คูเมืองเมืองน่าน และเวียงวัดพญาวัดเป็นเขตโบราณสถาน
- มาตรการการควบคุมอาคาร แบ่งเป็น 5 บริเวณ
- บริเวณที่ 1 พื้นที่ใจเมืองน่าน ห้ามก่อสร้างหรือดัดแปลงอาคารอื่นใด เว้นแต่อาคารที่มีความสูงไม่เกิน 2 ชั้น มีที่ว่างปราศจากอาคารในแปลงที่ดินไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 อาคารทุกประเภทให้เว้นห่างจากเขตโบราณสถานโดยรอบไม่น้อยกว่า 20 เมตร ป้ายชื่อประกอบกิจการมีรูปแบบกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมเมืองเก่า
- บริเวณที่ 2 พื้นที่ในบริเวณที่วัดจากแนวเขตที่ดินกำแพงเมือง คูเมืองน่าน ทั้งสองฝั่งออกไปในระยะข้างละ 20 เมตร ตลอดความยาวกำแพงเมืองห้ามมิให้ก่อสร้างหรือดัดแปลงอาคารอื่นใด
- บริเวณที่ 3 พื้นที่ในบริเวณที่ล้อมรอบบริเวณที่ 1 สร้างได้เฉพาะอาคารที่มีความสูงไม่เกิน 12 เมตร มีที่ว่างปราศจากอาคารในแปลงที่ดินไม่น้อยกว่าร้อยละ 30 และมีระยะห่างจากเขตที่ดินไม่ต่ำกว่า 2 เมตร
- บริเวณที่ 4 พื้นที่ในบริเวณด้านทิศเหนือของบริเวณที่ 3 สร้างได้เช่นเดียวกับบริเวณที่ 3 และอาคารประเภทบริการและสาธารณูปการ มีพื้นที่ทุกชั้นรวมกันไม่เกิน 1,000 ตารางเมตร
- บริเวณที่ 5 พื้นที่ในบริเวณด้านตะวันออกของใจเมืองน่าน เป็นที่ดินซึ่งเป็นกรรมสิทธิ์ของรัฐ ห้ามมิให้ก่อสร้างหรือดัดแปลงอาคารอื่นใด และที่ดินที่เป็นกรรมสิทธิ์ของเอกชน ห้ามมิให้ก่อสร้างหรือดัดแปลงอาคารอื่นใด เว้นแต่อาคารประเภทที่กำหนดบริเวณที่ 1
5.2.4 การควบคุมสภาพแวดล้อม
- ส่งเสริมภูมิทัศน์เมือง พัฒนาที่โล่งในส่วนของสถานที่ราชการที่เชื่อมต่อกับโบราณสถานที่สำคัญในพื้นที่ใจเมืองน่าน และฟื้นฟูบรรยากาศของข่วงเมืองในอดีต เพื่อให้เกิดบรรยากาศเป็นเมืองเก่า
- รักษาและควบคุมสภาพแวดล้อมตามแนวถนนในเขตพื้นที่คุ้มครองใจเมืองน่าน
- ควบคุมสภาพแวดล้อมบริเวณโดยรอบของโบราณสถานและศาสนสถาน
- ส่งเสริมให้ประชาชนในพื้นที่มีจิตสำนึกในการรักษาความสะอาดและดูแลสิ่งแวดล้อมใก้เกิดความเป็นเมืองน่าอยู่
- แผนยุทธศาสตร์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน
สำนักงานพื้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) ได้ทำการศึกษาและจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมเมืองน่าน ระยะ 5 ปี (พ.ศ.2556 – 2560) เพื่อใช้เป็นแนวทางดำเนินการพัฒนาพื้นที่เมืองเก่าน่านเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ให้คงเมืองเก่าน่านเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของชาติ สามารถดำรงคุณค่าของเมืองน่านที่เอื้อประโยชน์ทางเศรษฐกิจต่อไป โดยจัดทำเป็นแผนปฏิบัติการที่มีรายละเอียดโครงการที่ชัดเจน สมบูรณ์ สามารถนำไปปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนี้
ยุทธศาสตร์และแนวดำเนินการ
ยุทธศาสตร์ที่ 1 ฟื้นฟู อนุรักษ์ และพัฒนาทรัพยากรท่องเที่ยวทางศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชุมชนให้มีคุณภาพมาตรฐานและมีความยั่งยืน
- ส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อสร้างสมดุลของระบบนิเวศน์เมืองให้ดำรงอยู่ในสภาพที่ยั่งยืน
- ส่งเสริมการใช้ประโยชน์เมืองเก่าน่านอย่างรู้คุณค่าโดยไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
ศิลปกรรมและภูมิทัศน์ของเมืองเก่าน่าน - สร้างกลไกการบริหารจัดการเมืองเก่าน่าน
- จัดระบบการกำจัดขยะและการบำบัดน้ำเสียตามมาตรฐานสากลให้ครอบคลุมพื้นที่ เป้าหมายอย่างทั่วถึง
- ปรับปรุงและพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อรองรับความต้องการที่เพิ่มขึ้นในอนาคต
- เร่งรัดการฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชุมชนท้องถิ่น เพื่อสร้างความหลากหลายของกิจกรรมการท่องเที่ยว และสร้างมูลค่าทางการท่องเที่ยวให้เพิ่มมากขึ้น
- พัฒนาแนวคิดการสร้างสรรค์ทรัพยากรธรรมชาติ ศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชุมชนให้เกิดมูลค่าทั้งทางเศรษฐกิจ และสังคมอย่างยั่งยืน
- วางผังเมืองให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เป็นไปตามทิศทางการขยายตัวของเมืองน่าน
ยุทธศาสตร์ที่ 2 ส่งเสริมการเป็นศูนย์แห่งการเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมล้านนาตะวันออก
- ส่งเสริมการศึกษาวิจัยองค์ความรู้และจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นเกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรมล้านนาตะวันออกเพื่อพัฒนาไปสู่การเป็นศูนย์แห่งการเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมล้านนาตะวันออก
ยุทธศาสตร์ที่ 3 เสริมสร้างและพัฒนาสิ่งอานวยความสะดวก การบริการ และความปลอดภัยให้แก่นักท่องเที่ยวอย่างมีคุณภาพมาตรฐานระดับสากลและครบวงจร
- ปรับปรุงเส้นทางเข้าถึงแหล่งท่องเที่ยวให้มีความสะดวกและปลอดภัยแก่นักท่องเที่ยว รวมถึงปรับปรุงป้ายสัญลักษณ์การจราจรและป้ายบอกแหล่งท่องเที่ยวให้มีทั้งปริมาณที่เพียงพอและมีมาตรฐานเดียวกัน
- ปรับปรุงระบบจราจร เพื่อมิให้ปริมาณจราจรส่งผลกระทบต่อโบราณสถานต่างๆ ในพื้นที่เมืองเก่าน่าน
- จัดให้มีศูนย์บริการนักท่องเที่ยวอย่างเพียงพอในแหล่งท่องเที่ยว เพื่อให้ได้รับข้อมูล
การท่องเที่ยวจังหวัด เป็นประโยชน์ในการติดตามความเป็นไปและความเคลื่อนไหว - จัดบริการห้องน้ำสาธารณะที่มีมาตรฐานบริการนักท่องเที่ยวเพียงพอในพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว
- จัดตั้งศูนย์บูรณาการการป้องกันและรักษาความปลอดภัยให้แก่นักท่องเที่ยว โดยสนธิกำลังของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งบุคลากรและอุปกรณ์เครื่องมือ
- จัดฝึกอบรมผู้ให้บริการการท่องเที่ยวทุกระดับ ทุกภาคีที่เกี่ยวข้องให้มีความรู้ ความสามารถและความเข้าใจในงานบริการตามมาตรฐานสากล
ยุทธศาสตร์ที่ 4 ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคีที่เกี่ยวข้องการบริหารการพัฒนา
การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เพื่อเพิ่มรายได้และพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนและชุมชนท้องถิ่น
- พัฒนากระบวนการการระดมการมีส่วนร่วมของทุกภาคีที่เกี่ยวข้องในการบริหาร
การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะชุมชนท้องถิ่นในรูปแบบกลไกถาวรของชุมชน - พัฒนาองค์ความรู้การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และถ่ายทอดสู่ประชาชน ชุมชนท้องถิ่นและภาคีที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจและจิตส านึกในการมีส่วนร่วมการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
- สร้างกลไกการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการผลิตสินค้าและบริการด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (OTOP) ในระดับคุณภาพมาตรฐานสากล
- กระจายผลการพัฒนาและประโยชน์จากกิจกรรมการท่องเที่ยวสู่ประชาชน ชุมชนและท้องถิ่นเพื่อให้เกิดการจ้างงาน เพิ่มรายได้และพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนท้องถิ่น
- สร้างจิตสำนึกความเป็นเจ้าของ รู้สึกรักและหวงแหนทรัพยากรการท่องเที่ยวในหมู่ประชาชนและชุมชนท้องถิ่น เพื่อให้เกิดความร่วมมือร่วมใจในการอนุรักษ์ฟื้นฟู พัฒนาและดูแลรักษาทรัพยากรการท่องเที่ยวให้มีความยั่งยืน
ยุทธศาสตร์ที่ 5 สร้างสรรค์มูลค่าของการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนให้สูงขึ้น เพื่อเสริมสร้าง
ขีดความสามารถในการแข่งขันในตลาดการท่องเที่ยวทั้งในประเทศและต่างประเทศ
- จัดให้มีการศึกษาวิจัยเพื่อการสร้างสรรค์มูลค่าการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน บนฐาน
ทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตชุมชนท้องถิ่น - แปลงผลการศึกษาเพื่อสรรค์สร้างมูลค่าการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนทางเศรษฐกิจสังคม และสิ่งแวดล้อม ให้เป็นรูปธรรมในรูปแบบสินค้าและบริการด้านการท่องเที่ยว
- ส่งเสริมการลงทุนของภาคเอกชน เพื่อการพัฒนาสินค้าและบริการด้านการท่องเที่ยว
อย่างยั่งยืน - รณรงค์การประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนผ่านทางสื่อหลายรูปแบบ ตลอดจน
การจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหวด้านการท่องเที่ยวทุกฤดูกาลตลอดทั้งปี
แผนปฏิบัติการตามแผนแม่บทการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนเมืองเก่าน่าน จำแนกเป็น 6 แผนงาน ได้แก่ แผนงานการพัฒนาทรัพยากรการท่องเที่ยว แผนงานการพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อการท่องเที่ยว แผนงานการพัฒนาธุรกิจท่องเที่ยว แผนงานการพัฒนาตลาดท่องเที่ยว แผนงานการพัฒนาการมีส่วนร่วมทางการท่องเที่ยวของชุมชนท้องถิ่น และแผนงานการ
พัฒนาจิตสำนึกทางการท่องเที่ยว ซึ่งในการศึกษาเพื่อออกแบบปรับปรุงศาลากลางหลังเก่าเป็นหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่านนี้ จะพิจารณาเฉพาะแผนงานด้านที่เกี่ยวข้องกับโครงการ ดังนี้
พัฒนาจิตสำนึกทางการท่องเที่ยว ซึ่งในการศึกษาเพื่อออกแบบปรับปรุงศาลากลางหลังเก่าเป็นหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่านนี้ จะพิจารณาเฉพาะแผนงานด้านที่เกี่ยวข้องกับโครงการ ดังนี้
- แผนงานการพัฒนาทรัพยากรการท่องเที่ยว (การก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน, สิ่งอำนวยความสะดวกบริการสาธารณะเพื่อการท่องเที่ยวและปรับปรุงภูมิทัศน์สิ่งแวดล้อมบริเวณแหล่งท่องเที่ยว)
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์ ถนนผากองในเขตใจเมืองน่าน
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์บนถนนสุริยพงษ์ในเขตเมืองน่าน
- โครงการจัดทำวงเวียนบริเวณทางแยกถนนมหาวงศ์ตัดกับถนนรอบเมืองตะวันตก (บริเวณทางแยกถนนมหาวงศ์ตัดกับถนนรอบเมืองด้านตะวันตก จุดแหล่งท่องเที่ยวกำแพงเมืองเก่า(บ้านมงคล)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ในวัดพระธาตุแช่แห้งและส่งเสริมอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมประเพณีพื้นบ้าน (วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง)
- โครงการพัฒนาห้องสมุดเฉลิมพระเกียรติ (เรือนจำ จังหวัดน่าน)
- โครงการพัฒนาเส้นทางจราจรภายในเขตใจเมืองน่าน (พื้นที่ท่องเที่ยวบริเวณเมืองประวัติศาสตร์ชั้นใน (ใจเมืองน่าน)
- โครงการจัดทำแผนและระบบป้องกันภัยเพื่อความปลอดภัยและช่วยเหลือนักท่องเที่ยว (พื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนพื้นที่เมืองเก่าน่าน)
- โครงการปรับปรุงถนนโครงสร้างพื้นฐานให้เป็น Scenic Road
- โครงการพัฒนาพื้นที่กลุ่มบ้านพักข้าราชการ (พื้นที่บริเวณกลุ่มบ้านพักราชการครอบคลุมพื้นที่ 60,000 ตารางเมตร ทิศเหนือจรด ถนนมหาวงศ์ ทิศใต้จรดถนนท่าลี่ ทิศตะวันออก จรดบริเวณพื้นที่ริมแม่น้ำน่าน ทิศตะวันตก จรดถนนข้าหลวง)
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์ในบริเวณศาสนสถานและโบราณสถานนอกเขตใจเมืองน่าน (พื้นที่ท่องเที่ยวชุมชน เขตเทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการจัดตั้งหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่านและแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมล้านนาตะวันออก (ศาลากลางจังหวัดน่าน และบริเวณโดยรอบ)
- โครงการจัดทำป้ายการท่องเที่ยวเพื่อประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมเมืองเก่าน่าน
- แผนงานการพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อการท่องเที่ยว (การจัดการสิ่งแวดล้อม น้ำเสียมลพิษ และลดปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์)
- โครงการนำสายไฟฟ้าลงใต้ดิน (ถนนสุริยพงษ์ ช่วงสี่แยกพันต้นถึงหน้าวัดมิ่งเมือง), ถนนมหายศ ช่วงสามแยกหน้าศาลจังหวัดน่านถึงสี่แยกราชวงศ์, ถนนสุมนเทวราชช่วงสามแยกพญาภู ถึงสี่แยกหัวเวียงใต้, ถนนผากองช่วงสี่แยกดอนแยงถึงสี่แยกวัดสวนตาล
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์บนถนนสุมนเทวราช (ถนนสุมนเทวราช)
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์บนถนนเจ้าฟ้า (ถนนเจ้าฟ้า)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์คูเมืองและกำแพงเมืองเก่า (ชุมชนบ้านพญาวัด เขตเทศบาลตำบลดู่ใต้)
- โครงการอนุรักษ์และปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์บริเวณกำแพงเมืองน่าน คูเมืองน่าน (พื้นที่กำแพงเมืองคูเมืองน่าน)
- โครงการปรับปรุงศูนย์ข้อมูลการท่องเที่ยวและส่วนบริการสาธารณะ (พื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองน่าน (เขตเทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการออกเทศบัญญัติควบคุมอาคารเทศบาลเมืองน่าน (เทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์วัดภูมินทร์
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์เพื่อสัมผัสเอกลักษณ์ชุมชนเมืองน่านตำบลนาซาว (พื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลนาซาว)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์เพื่อสัมผัสเอกลักษณ์ชุมชนเมืองน่านตำบลม่วงตึ๊ด (พื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนพื้นที่เมืองเก่าน่าน)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์เพื่อสัมผัสเอกลักษณ์ชุมชนเมืองน่านตำบลดู่ใต้ (พื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนพื้นที่เมืองเก่าน่าน)
- โครงการให้ความคุ้มครองแก่โบราณสถาน (ในเขตผังเมืองรวมเมืองน่าน)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์เพื่อสัมผัสเอกลักษณ์ชุมชนเมืองน่านตำบลบ่อสวก (พื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก)
- โครงการส่งเสริมการนำพาหนะที่ไม่ก่อให้เกิดมลพิษสิ่งแวดล้อมมาให้บริการนักท่องเที่ยว (พื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองน่าน เขตเทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการปรับปรุงทัศนียภาพริมน้ำน่านเพื่อการท่องเที่ยว (เขตเทศบาลเมืองน่านและเทศบาลตำบลดู่ใต้)
- โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์วัดสวนตาล (ชุมชนบ้านสวนตาล เขตเทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการพัฒนาพิพิธภัณฑ์พระพุทธรูปไม้วัดน้ำล้อม เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมชุมชน (พื้นที่ท่องเที่ยวชุมชน เขตเทศบาลเมืองน่าน)
- โครงการจัดทำระบบสื่อความหมายเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจในการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ (พื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองน่าน)
- โครงการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์บริเวณบ้านเรือนของประชาชนในเขตเมืองเก่าน่าน
- โครงการศึกษาออกแบบการบริหารจัดการขยะในพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
- โครงการปรับปรุงระบบรวบรวมและบำบัดน้ำเสียรวมพิ้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน
พื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม “ใจเมืองน่าน”
ในการดำเนินงานปรับปรุงอาคารศาลากลางหลังเก่าและบริเวณให้เป็นหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่านและศูนย์เรียนรู้ล้านนาตะวันออก นั้น จังหวัดน่านได้มีคำสั่งคำสั่งจังหวัดน่าน ที่ ๖๒๒๖/๒๕๕๙ ลงวันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๕๙ แต่งตั้งคณะทำงานจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาศาลากลางจังหวัดน่านหลังเดิม (โครงการพัฒนาหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่านและแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมล้านนาตะวันออก) มีนายกองค์การบริหารส่วนจังหวดน่านเป็นประธาน ได้จัดประชุมพิจารณากรอบเนื้อหาที่จะจัดแสดง ตลอดจนกิจกรรมอื่น ๆที่จะจัดให้มีในอาคาร ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2559 และครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2559 มีข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะเบื้องต้น สรุปได้ ดังนี้
- เห็นควรรื้อถอนอาคารและสิ่งปลูกสร้าง ดังนี้
- อาคาร อบจ. น่าน หลังเดิม
- อาคารสำนักงานท้องถิ่นจังหวัดน่าน หลังเดิม
- ป้อมยามรักษาการ์ณและอาคารจอดรถยนต์ หลังเดิม
- เสาธงชาติเดิม
- เห็นควรให้ย้ายสถานที่เก็บพัสดุของสำนักงานเหล่ากาชาดจังหวัดน่าน มาไว้ที่ศูนย์ราชการจังหวัดน่าน
- เห็นควรให้ปรับขนาดของโรงพยาบาลน่าน สาขาศาลากลางจังหวัดน่าน (เดิม) เป็นหน่วยให้บริการกรณีที่ต้องฟื้นคืนชีพหรือในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉิน โดยออกแบบให้มีรถปฐมพยาบาลในพื้นที่ชั้นล่าง การบริการนี้เป็นบริการเฉพาะนักท่องเที่ยวที่มีภาวะฉุกเฉิน โดยให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน ในฐานะผู้รับผิดชอบพื้นที่ ทำความตกลง (MOU) ร่วมกับโรงพยาบาลน่านในโอกาสต่อไป
- เห็นควรให้เพิ่มเติมสิ่งปลูกสร้างใหม่ ดังนี้
- ก่อสร้างอาคารศูนย์การเรียนรู้น่าน (Nan Knowledge Center) โดยแบ่งออกเป็น 8 โซน ดังนี้
- โซนที่ 1 ประชาสัมพันธ์
- โซนที่ 2 ผ่อนคลายตามอิริยาบถ
- โซนที่ 3 ห้องสมุดแห่งการเรียนรู้
- โซนที่ 4 การเรียนรู้เทคโนโลยีและสารสนเทศ
- โซนที่ 5 โรงภาพยนตร์ 3 มิติ
- โซนที่ 6 ห้องสมุดเด็ก
- โซนที่ 7 สนามเด็กเล่นในร่ม
- โซนที่ 8 ห้องเจ้าหน้าที่
- ก่อสร้างอาคารเก็บพัสดุ
- ก่อสร้างอาคารห้องสุขา
- ก่อสร้างลานจอดรถ
- ก่อสร้างป้อมยามรักษาการ์ณ
- ก่อสร้างเสาธงชาติ
- ก่อสร้างระบบประปา
- ก่อสร้างระบบระบายน้ำ
- ก่อสร้างถนนภายในโครงการ
- ก่อสร้างลานวัฒนธรรม (ลานเมือง)
- ก่อสร้างอาคารแสดงและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น
- ก่อสร้างอาคารศูนย์การเรียนรู้น่าน (Nan Knowledge Center) โดยแบ่งออกเป็น 8 โซน ดังนี้
- เห็นควรปรับปรุงภายในอาคารศาลากลางจังหวัดน่านหลังเดิม ทั้งส่วนหน้าและส่วนหลัง ดังนี้
- ห้องจัดแสดงข้อมูลวิถีชีวิต /สังคม / ชาติพันธุ์ เพื่อปรับพื้นฐานความเข้าใจของผู้รับบริการ
- ห้องภูมิปัญญาด้านวัฒนธรรม จัดแสดงข้อมูล ประเพณี ศาสนา ความเชื่อ วรรณกรรม นาฏกรรม คีตกรรม
- ห้องภูมิปัญญาด้านศิลปะ จัดแสดงข้อมูลการช่าง การถักทอผ้า การแกะสลัก โลหะกรรม สถาปัตยกรรม จิตรกรรม
- ห้องภูมิปัญญาด้านรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ จัดแสดงข้อมูลการจัดการปกครอง กฎหมายอาณาจักรหลักคำ ห้องผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน
- ห้องภูมิปัญญาด้านยุทธศาสตร์การศึกสงคราม จัดแสดงข้อมูลการปกป้องบ้านเมือง ศาสตราวุธโบราณ ศิลปะการต่อสู้ กองทัพกับประชาชน
- ห้องภูมิปัญญาด้านวิทยาศาสตร์ จัดแสดงข้อมูล ดาราศาสตร์ โหราศาสตร์ คณิตศาสตร์ ในวัฒนธรรมน่าน
- ห้องภูมิปัญญาด้านเกษตรศาสตร์และธรรมชาติวิทยา จัดแสดงข้อมูล ระบบ เหมืองฝาย เมืองจัดการตนเอง โครงการปิดทองหลังพระ ภูฟ้า โครงการพระราชดำริ การพัฒนาผลผลิตการเกษตร เช่น กาแฟ/ส้มสีทอง/ข้าว ฯลฯ
- ห้องปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้อง
- หน่วยแพทย์ฉุกเฉิน
- พื้นที่จัดนิทรรศการหมุนเวียน
- เห็นควรปรับภูมิทัศน์พื้นที่ภายในใหม่ทั้งหมด
- เห็นควรจ้างที่ปรึกษาเพื่อออกแบบโครงการฯ
- เห็นควรจ้างเหมาบริการแรงงานบุคคลเป็นการชั่วคราวระหว่างทดลองระบบ
- เห็นควรจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน
- วงเงินงบประมาณของโครงการฯ 250,000,000.-บาท (สองร้อยห้าสิบล้านบาทถ้วน) ทั้งนี้ ได้มีการเพิ่มเติมในข้อกำหนดโครงการ (TOR) จากเดิม 7 ห้องในสรุปรายงานการประชุม เป็น 9 ห้อง ในส่วนของนิทรรศการหอศิลปวัฒนธรรมเมืองน่าน ประกอบด้วย
- ห้องพระราชกรณียกิจของพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ ที่เสด็จเยี่ยมเยือนราษฎรและทรงงานในจังหวัดน่าน
- ห้องผังเมือง การจัดแสดงผังเมืองและพัฒนาการทางผังเมือง
ข้อสรุปเหล่านี้เป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับผู้ออกแบบจะได้ดำเนินการศึกษารายละเอียด จัดทำเป็นโปรแกรมออกแบบ วางแนวความคิดในการออกแบบ และดำเนินการออกแบบประมาณราคาต่อไป
